Jak wygląda aura przy migrenie? Czy można zapobiegać bólom migrenowym?

Czy przed atakiem bólu migrenowego odczuwasz zespół specyficznych objawów, które znacznie pogarszają samopoczucie? Zaczynają boleć oczy, widzisz jasne plamy, a nawet tracisz ostrość widzenia? Tego typu dolegliwości mogą świadczyć o aurze migrenowej, która pojawia się przed atakiem bólu głowy lub w jego trakcie. Skąd bierze się aura i czy można jej zapobiec?

Jakie są objawy migreny z aurą?

Wiele osób, które cierpią na migrenowe bóle głowy, skarży się, że ból poprzedzają często charakterystyczne objawy neurologiczne – to właśnie aura migrenowa, która jest swoistym preludium przed atakiem bólu głowy. Mimo że najczęściej znaczne obniżenie samopoczucia pojawia się na około godzinę przed samym atakiem, nie jest to regułą. Warto pamiętać, że aura może również wystąpić równocześnie z bólem lub krótko po jego rozpoczęciu.

Objawy aury mogą obejmować różnego rodzaju zaburzenia zmysłowe, takie jak zaburzenia widzenia, mrowienie, drętwienie, czy nawet zaburzenia mowy. Często są traktowane jako swoiste sygnały ostrzegawcze, które informują o nadchodzącym napadzie migreny. Nieco mniej typowe jest pojawienie się aury migrenowej równocześnie z bólem głowy lub krótko po jego wystąpieniu. W takich przypadkach aura stanowi integralną część migreny i może sprawiać, że doświadczenie bólu jest jeszcze bardziej uciążliwe.

Aura migrenowa może przybierać różne formy (aura typowa oraz tzw. nietypowa) i nie zawsze musi objawiać się w taki sam sposób u wszystkich cierpiących na nią osób [1]. Jednak jej rozpoznanie i zrozumienie jest kluczowe nie tylko jeśli chodzi o leczenie i zapobieganie atakom, ale również tzw. zarządzanie migrenom i przygotowanie się do nadchodzącego ataku bólu głowy. Nasz organizm wysyła wiele sygnałów ostrzegawczych, które, chociaż są nieprzyjemne, pozwalają nam złagodzić nadchodzące dolegliwości. Warto pamiętać, że aura występuje u około 15% osób, które cierpią na migrenowy ból głowy, stąd warto dowiedzieć się na jej temat więcej.

Co jest powodem migreny z aurą?

Mimo że podłoże migreny nadal nie jest do końca poznane, a wiele medycznych badań wskazuje na jej uwarunkowania genetyczne, to uważa się, że sama aura jest wynikiem zwężenia, a następnie rozszerzenia się naczyń mózgowych, które powoduje krótkie niedokrwienie tkanki mózgowej i pojawienie się symptomów aury [2]. Dlaczego dochodzi do tego procesu? Ponownie przypuszcza się, że powodem skurczu i rozkurczu naczyń jest uwalniany z płytek krwi, na skutek tzw. czynników prowokujących – nadmiar serotoniny [3]. To związek chemiczny, który rozpada się bardzo szybko, naczynia przy jej braku (serotonina wykazuje działanie naczyniozwężające) gwałtownie się rozszerzają, powodując w konsekwencji ból głowy [2]. Zaobserwowano również, że w czasie migreny z aurą dochodzi do zwolnienia procesów metabolicznych w okolicy potylicznej mózgu [4]. Prowadzi to do niedoboru jonów magnezu oraz zwiększenia ilości jonów wapnia i glutaminianu w komórkach nerwowych [4]. W trakcie aury zmienia się też przepływ mózgowy. Zmniejsza się on obustronnie z okolicy kory mózgowej na płat potyliczny i ciemieniowy, a następnie zwiększa [4].

Niemniej ważne są indywidualne czynniki wyzwalające tę reakcję organizmu, czyli m.in. stres, przemęczenie, głód, reakcja na ostre światło, hałas czy czas spędzony przed ekranem komputera – warto pamiętać, że u różnych osób, aktywator aury może być inny.

Faza zwiastunowa

Organizm może wysyłać sygnał ostrzegawczy nawet przed fazą aury. Część z nas doświadcza tzw. fazy zwiastunowej migreny, która może rozpocząć się kilka godzin, a nawet kilka dni przed napadem bólu głowy [2]. Co ciekawe, objawy zwiastunowe mogą przybierać różnorodny charakter. Mogą to być zmiany psychiczne, takie jak nastroje depresyjne, uczucie niepokoju po doświadczenia euforyczne. Faza zwiastunowa migreny może wprowadzić nas w stan niepewności i przygotować na nadchodzący ból głowy. Jest to moment, w którym można podjąć kroki w celu złagodzenia objawów, a nawet uniknięcia nasilenia bólu.

Przy aurze typowej pojawiają się głównie zaburzenia widzenia, ale mogą wystąpić też zawroty głowy lub zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Warto pamiętać, że wyróżniamy również aurę nietypową, którą charakteryzują zaburzenia mowy, zawroty głowy, ale także zaburzenia równowagi, szumy w uszach, a nawet pogorszenie lub chwilowa utrata słuchu. Przy aurze nietypowej może być odczuwane mrowienie lub drętwienie twarzy oraz kończyn górnych, niezdarność ruchowa, problemy z mówieniem, niedowład, majaczenie, a także stany zmienionej świadomości.

Wszystkie z wymienionych objawów aury typowej i nietypowej mają charakter przejściowy i nie pozostawiają po sobie żadnych trwałych skutków

Jak pozbyć się migreny z aurą?

Migrena jest bardzo trudna do wyleczenia, ale kluczem jest zarówno wczesne zidentyfikowanie objawów zwiastujących atak, jak i czynników, które mogą prowokować napad (prowadzić do wyrzutu wspomnianej już serotoniny). U niektórych osób takim aktywatorem mogą być zmiany pogody, niektóre pokarmy, stres, ale także jego nagłe ustąpienie. Zdarza się, że napad migreny z aurą zaczyna się po zakończeniu trudnego i stresującego tygodnia, kiedy zbliża się weekend…

Czynniki wywołujące atak migreny to m.in.:

• niektóre leki,

• niektóre pokarmy (zwłaszcza tłuste, zawierające glutaminian sodu, np. czekolada, przyprawy),

• głodówka,

• alkohol,

• wysiłek fizyczny i zmęczenie,

• zbyt długi sen,

• niedobór snu,

• gwałtowne zmiany pogody,

• stres,

• ustąpienie napięcia emocjonalnego,

• zmiany hormonalne (np. w czasie menstruacji).

Eliminacja tych czynników i ich świadome ograniczania są jedną z lepszych terapii. Równie ważne jest odpowiednie postępowanie w czasie napadu. Jeśli znasz swój organizm i odczytujesz objawy zwiastujące aurę lub objawy samej aury, wyłącz się z normalnej aktywności i odpocznij. Staraj się unikać nadmiaru światła i hałasu. Pamiętaj, że równie ważne jest właściwe nawodnienie, zbilansowana dieta i aktywność fizyczna. Czasem wystarczy przerwa w pracy, w trakcie której udasz się na spacer.

Czy migrenę można wyleczyć?

Migrena diagnozowana jest na podstawie charakterystycznych nawrotowych ataków bólów głowy, którym może towarzyszyć aura. Te ataki zwykle trwają od 4 do 72 godzin. Jak już wiesz, identyfikacja bodźców wywalających napad jest kluczowa, bo ból głowy, jeśli do niego dojdzie, może osiągnąć duże natężenie [2, 3].

Jeśli odczuwasz ból głowy, doraźnie warto sięgnąć po leki przeciwbólowe dostępne bez recepty, które należą do grupy NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne), zawierające m.in. ketoprofen [5-6]. Warto zastosować też leczenie przyczynowe migreny z aurą skupia się na eliminacji lub zmniejszeniu nasilenia czynników wyzwalających ataki migreny. Poza identyfikacją wspomnianych już czynników wyzwalających, a także zmianą stylu życia, w niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie leków zapobiegających napadom, ale o takim leczeniu zawsze powinien zdecydować lekarz.

Migrena z aurą – o czym musisz pamiętać?

Twój organizm wysyła wiele sygnałów ostrzegających przed zbliżającym się atakiem. Napadem migrenowym określa się pełną sekwencję objawów, na które składa się:

• faza zwiastunowa,

• aura,

• ból głowy [1].

Co ciekawe, u niektórych osób cierpiących na migrenę może wystąpić aura bez następującego później bólu głowy [1-3]. Kiedyś w literaturze medycznej ten typ dolegliwości określano migreną acefaliczną lub ekwiwalentem migreny [1-3]. W takich przypadkach zaburzenia neurologiczne mają zwykle charakter wzrokowy.

KETO/193/10-2023