Ból jajnika określany jest jako nieprzyjemne doznanie kłucia w podbrzuszu. Jeśli występuje przed okresem, zazwyczaj nie jest powodem do niepokoju i może świadczyć o owulacji. Jednakże w połączeniu z innymi objawami, m.in. upławami o nieprzyjemnych zapachu lub bardzo obfitymi miesiączkami, może być dla kobiety sygnałem alarmowym.
Ból jajnika przed okresem o niewielkim natężeniu jest zjawiskiem fizjologicznym. Pojawia się w połowie cyklu miesiączkowego. Jest to związane z pęknięciem pęcherzyka Graafa, czyli jajeczkowaniem. Dodatkowymi objawami mogą być pogorszenie nastroju i dolegliwości bólowe po współżyciu z partnerem.
Przyczyny bólu jajnika przed okresem
Przyczyn kłucia jajnika przed okresem może być kilka. W większości przypadków ta przypadłość nie jest powodem do obaw. Może być jedną z oznak napięcia przedmiesiączkowego, określanego potocznie jako PMS. Jeśli jednak ból jest bardzo silny lub rozpierający, trzeba skonsultować się z ginekologiem.
Ból prawego lub lewego jajnika w niektórych przypadkach może świadczyć o endometriozie, torbieli lub zapaleniu przydatków, w szczególności, gdy poza bólem doświadcza się nudności, wymiotów, biegunek lub zaparć. Szybka interwencja i podjęcie leczenia może uchronić przed poważnymi powikłaniami.
Przeczytaj i dowiedz się jak złagodzić ból brzucha podczas miesiączki
Endometrioza a ból jajnika
Endometrioza jest często spotykaną chorobą, głównie u kobiet w okresie rozrodczym1. Związana jest z obecnością błony śluzowej trzonu macicy poza jej naturalnym miejscem występowania, np. w jajniku, jajowodzie, pęcherzu moczowym, a nawet w odbycie. Wyróżnia się postać jajnikową, otrzewnową i naciekającą. Podstawowym kryterium diagnostycznym jest ból zlokalizowany w jajniku lub podbrzuszu. Kobiety skarżą się również na bolesną defekację, obfite miesiączki, wzdęcia, biegunki, a także bóle w okolicy krzyżowej, które trwają co najmniej pół roku. Nierzadko pojawiają się też problemy z płodnością1.
W zależności od stadium endometriozy leczenie opiera się na farmakologii (np. środki antykoncepcyjne, niesteroidowe leki przeciwzapalne, progestageny) lub interwencji chirurgicznej (np. laparoskopia)2.
Torbiel a ból jajnika
Torbiel, inaczej cysta, to jama wypełniona galaretowatą treścią lub płynem. Jest dość częstą patologią dróg rodnych kobiet w różnym wieku. Torbiele to grupa bardzo zróżnicowana, jednak najczęściej spotyka się dwa rodzaje.
- Torbiele ciałka żółtego – inaczej ziarnisto-luteinowe, mają rozmiar od 4 do 5 cm i otoczone są warstwą łącznotkankową. Mogą dawać dokuczliwe dolegliwości bólowe i powodować zaburzenie cyklu miesiączkowego. Pacjentki z tym rodzajem torbieli, jeśli nie ulegnie on resorpcji, mogą być skierowane na laparoskopię lub laparotomię.
- Torbiele pęcherzykowate – jednokomorowe o średnicy od 3 do 8 cm. Zazwyczaj nie dają żadnych dolegliwości, jednak czasami może dojść do zaburzeń cyklu miesiączkowego. Większość z nich ulega resorpcji3.
Zapalenie przydatków a ból jajnika
Ból jajnika może pojawić się również w przypadku zapalenia przydatków, a mówiąc bardziej precyzyjnie, zapalenia narządów miednicy mniejszej. Jest to grupa chorób zapalnych dróg rodnych kobiet w wieku reprodukcyjnym4. Typowymi objawami są m.in. niepłodność, ciąża ektopowa (czyli ciąża pozamaciczna, w przebiegu której płód zagnieżdża się poza błoną śluzową macicy) oraz przewlekłe dolegliwości bólowe w prawym lub lewym jajniku, a także gorączka powyżej 38 ℃. Choroba może występować w kilku postaciach (w ostrej, utajonej, atopowej, przewlekłej), bywa też powikłaniem porodu bądź poronienia5.
Niwelowanie bólu jajnika przed okresem
Napięciu przedmiesiączkowemu towarzyszą często zmęczenie, huśtawka emocjonalna, wrażliwość brodawek, pogorszenie koncentracji, spadek libido, bóle głowy, zatrzymanie wody w organizmie oraz nieprzyjemne dolegliwości w podbrzuszu. Jeśli lekarz nie stwierdzi patologii w obrębie dróg rodnych, ból jajnika przed okresem można zniwelować za pomocą niesteroidowych leków przeciwzapalnych np. Ketonalu mającego w składzie substancję czynną o nazwie ketoprofen. Należy go jednak przyjmować maksymalnie 5 dni, nie przekraczając dopuszczalnej dawki dobowej6.
Ginekolodzy podkreślają, że duże znaczenie mają również styl życia i odpowiednia dieta. Regularna aktywność fizyczna (w tym spacery, jazda na rowerze, pływanie i joga) poprawiają ukrwienie i wzmacniają mięśnie dróg rodnych. W czasie napięcia przedmiesiączkowego warto wypijać zioła o działaniu uspokajającym, w tym melisę, chmiel zwyczajny lub kozłek lekarski, a także ograniczyć spożywanie alkoholu. Ulgę w bólu jajników można poczuć również po zastosowaniu ciepłego termoforu lub masowaniu w miejscu kłucia.
W poważniejszych przypadkach, takich jak endometrioza, torbiele czy zapalenie przypadków konieczna jest wizyta u lekarza ginekologa. Być może potrzebne będzie wdrożenie terapii hormonalnej lub podjęcie leczenia operacyjnego.
KETO/018/03-2021
