Codzienny ból głowy może znacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie, zwłaszcza jeśli utrzymuje się mimo stosowania środków przeciwbólowych. Wśród przyczyn jego powstania wymienia się m.in. toczący się w organizmie stan zapalny, choroby naczyń, zwyrodnienie kręgosłupa i migrenę.
Ból głowy jest jednym z najczęściej spotykanych objawów w praktyce lekarza rodzinnego. Badania pokazują, iż w ciągu całego swojego życia zgłasza go nawet 90% ogólnej populacji, a w ciągu roku doświadcza go około 50% ludzi. Niezwykle uciążliwy jest codzienny ból głowy, który dotyczy około 5% populacji. Staje się męczący i frustrujący, zwłaszcza jeśli objawy nie ustępują.
Codzienny ból głowy – czym jest CDH?
Przewlekły codzienny ból głowy (z ang. chronic daily headache, CDH) to zespół objawów, który charakteryzuje się występowaniem dolegliwości bólowych głowy częściej niż 15 razy w miesiącu, a czas ich trwania wynosi więcej niż 4 godziny na dobę1. Zdania co do długości utrzymywania się bólu w CDH są różne. Jedni przyjmują co najmniej 3 miesiące, inni pół roku. Typowa jest dla niego znaczna oporność na leczenie.
W zależności od przyczyn powstania, codzienny ból głowy podzielono na pierwotny i wtórny. Zwykle jest to ból samoistny. Szacuje się, że w około 5% przypadków stanowi objaw innej choroby.
Codzienny ból głowy – jakie są przyczyny bólów pierwotnych?
Główną przyczyną pierwotnych częstych bólów głowy jest migrena przewlekła. Zwykle zamienia się w nią niepoprzedzona tzw. aurą (nudności, światłowstręt, wrażliwość na dźwięk, plamy świetlne i mroczki przed oczami) migrena epizodyczna. Przekształcenie migreny w postać przewlekłą może być związane z nadużywaniem leków przeciwbólowych. W tym przypadku codzienny ból głowy odczuwany jest głównie w skroniach.
Inną częstą przyczynę CDH stanowi przewlekła postać bólu typu napięciowego, który związany jest zazwyczaj z doświadczaniem silnego stresu, zaburzeniami psychicznymi bądź zmęczeniem. W tym przypadku dolegliwość zlokalizowana jest z tyłuna potylicy, choć może też obejmować przód w okolicy czoła. Ból ten opisywany jest jako uciskający, rozpierający i tępy. Nie towarzyszą mu inne objawy.
Codzienny ból głowy – jakie są przyczyny bólów wtórnych?
Ciągłe bóle głowy o charakterze wtórnym bywają objawem wielu chorób. Mogą pojawić się w przebiegu schorzeń kręgosłupa w odcinku szyjnym. Wówczas stwierdza się zazwyczaj codzienny ból głowy z rana po przebudzeniu. Promieniuje on do karku i w kierunku barków. Nasila się podczas schylania lub ruszania głową.
Codzienny ból z tyłu głowy może być też przejawem nadciśnienia tętniczego. Ból jest zwykle pulsujący i towarzyszą mu zawroty głowy, nudności, problemy z widzeniem, szum w uszach, zaczerwienienie twarzy i uderzenia gorąca. Warto jednak pamiętać, że często nadciśnienie tętnicze nie daje objawów w postaci bólu głowy i jest całkowicie nieme klinicznie. Wspomniane dolegliwości towarzyszące mogą występować przy bardzo wysokich wartościach ciśnienia tętniczego i, co ważne - pacjent może wymagać wówczas interwencji lekarskiej.
Za powstanie CDH odpowiadać mogą także:
- bóle pourazowe, których najczęstszą przyczyną jest kontuzja, wypadek komunikacyjny lub inny uraz. Ból głowy jest często następstwem urazów m.in. odcinka szyjnego kręgosłupa;
- przewlekłe zapalenie zatok - następstwem tego stanu jest obrzęk i przerost błony śluzowej, a nawet powstawanie polipów. Ból głowy wywoływany jest właśnie ciśnieniem i obrzękiem w zatokach;
- guz mózgu, który w zamkniętej przestrzeni jamy czaszki powoduje wzrost ciśnienia, objawiający się bólem głowy2.
Pojawienie się codziennych dolegliwości może mieć także związek z depresją. Wówczas długotrwałe bóle głowy zakłócają zdolność do prowadzenia zdrowego trybu życia. W szczególny sposób do powstania tych dolegliwości przyczyniają się pojawiające się przy depresji zaburzenia snu, diety oraz rozdrażnienie.
Codzienny ból głowy – co się do niego przyczynia?
Analiza przypadków chorobowych wskazuje, że osoby cierpiące na CDH częściej zmagają się z innymi przewlekłymi schorzeniami niż te, których ta przypadłość nie dotyczy. Stwierdzono również, że codzienny ból głowy występuje nawet 5 razy częściej u osób z nadmierną masą ciała3. Może też być wynikiem nadużywania kofeiny, alkoholu oraz nikotynizmu i braku snu. Nie ma za to ograniczeń wiekowych – doświadczają go zarówno osoby dorosłe, jak i dzieci.
Codzienny ból głowy – jak sobie z nim radzić?
Występujący codziennie ból głowy ma negatywny wpływ na jakość życia i sprawia spore trudności terapeutyczne. Leczenie przewlekłego bólu głowy jest trudne i często mało satysfakcjonujące. Najlepsze efekty przynosi ścisła współpraca pacjenta z lekarzem i zmiana trybu życia, by wyeliminować czynniki mogące leżeć u podstaw problemu. Gdy przyczyną są choroby współistniejące, podstawą jest ich wyleczenie lub takie ich ustawienie farmakologiczne, by zmniejszyć ryzyko pojawienia się bólu głowy. W przypadku polekowego bólu głowy konieczne jest odstawienie środków przeciwbólowych.
Ból głowy niebędący chorobą samą w sobie wymaga leczenia przyczynowego, czyli zwalczenia choroby objawiającej się w postaci CDH. W przypadku bólów pierwotnych najczęściej używa się farmakoterapii. U części chorych sprawdzają się leki nie kojarzone powszechnie z działaniem przeciwbólowym, np. leki przeciwpadaczkowe4. O takim leczeniu zawsze decyduje lekarz w porozumieniu z pacjentem.
Niektórzy specjaliści w leczeniu codziennego bólu głowy podkreślają rolę psychoterapii i stosowanie technik relaksacyjnych. W ostatnim czasie wzrosło też zainteresowanie stymulacją nerwów potylicznych (ONS), jako metodą leczenia CDH w przebiegu pierwotnych bólów głowy5.
Zobacz także: Ból głowy z prawej strony – jakie może mieć podłoże?
KETO/287/08-2020
