Kłujący ból brzucha to dolegliwość o szerokim spektrum przyczyn. Nieprzyjemny stan mogą powodować zarówno zaburzenia na tle gastrycznym, ginekologicznym, jak i nerwowym. Zdarza się również, że to objaw zapalenia płuc, a nawet zawału serca.
Kłujący ból w prawym boku czy pod żebrami nie zawsze musi wzbudzać niepokój, choć często nawracające ataki lub takie, które pojawiają się w towarzystwie dodatkowych dolegliwości, powinny być skonsultowane z lekarzem. Doraźnie takie stany można łagodzić domowymi sposobami.
Co najczęściej wywołuje kłujący ból brzucha?
Kłujący ból w brzuchu jest dość powszechną, ale mało charakterystyczną dolegliwością. Nieprzyjemny stan może pojawić się z wielu różnorodnych przyczyn – od fizjologicznych zmian dotyczących faz cyklu miesięcznego, przez niegroźne dla zdrowia niestrawności czy wzdęcia, aż po poważne choroby układu pokarmowego, moczowo-płciowego i krążenia wymagające specjalistycznego leczenia. W zależności od przyczyny, kłucie może być odczuwane w różnych częściach brzucha. Ze względu na liczbę znajdujących się w obrębie jamy brzusznej narządów, wskazanie dokładnej lokalizacji nie zawsze pozwala na ustalenie przyczyny, dlatego w różnicowaniu bólu istotne są też objawy towarzyszące.
Za kłujący ból brzucha w okolicy pępka, po bokach i pod żebrami najczęściej odpowiadają zaburzenia związane z pracą żołądka, dwunastnicy, wątroby i trzustki. Jelito cienkie i część jelita grubego powodują dyskomfort i kłujący ból pod pępkiem. Z kolei za kłujący ból podbrzusza zwykle odpowiada dalsza część jelita grubego oraz drogi moczowo-płciowe. Kłujący ból brzucha w różnych miejscach to jedna z cech charakterystycznych kolki, czyli napadu ostrych skurczy mięśni gładkich budujących ściany narządów posiadających światło lub kanał, jak jelita, drogi żółciowe czy moczowody. Kolka jelitowa może być wywołana wieloma czynnikami, w tym kamieniami kałowymi i ciałem obcym.
Często, przede wszystkim ze względu na niedojrzałość flory bakteryjnej przewodu pokarmowego oraz zaburzenia motoryki jelit i wydzielania enzymów trawiennych1, dokucza też niemowlętom między 3 a 12 miesiącem życia. Kolka nerkowa z kolei wiąże się z zablokowaniem odpływu moczu z nerek, najczęściej przez kamienie nerkowe lub ucisk zewnętrzny moczowodów. Za kłujący ból brzucha po prawej stronie odpowiada zwykle kolka wątrobowa, zwana też żółciową. Dolegliwości związane są z zaburzeniami mechanizmu odprowadzania żółci z pęcherzyka żółciowego. Ból nie tylko jest kłujący, ale też silny i nagły z tendencją do promieniowania w kierunku śródbrzusza, pachwin, a nawet łopatki. Często pojawia się po tłustym posiłku oraz w trakcie wysiłku fizycznego o charakterze wstrząsowym2.
Kłujący ból w okolicy pępka i nadbrzusza
Kłujący brzuch pod pępkiem często stanowi efekt stanu zapalnego żołądka. Dolegliwości mogą pojawiać się kilka godzin po posiłku (najczęściej w nocy) lub po spożyciu toksycznych substancji. W wyniku zdarzenia pojawia się dodatkowo uczucie pełności w brzuchu i niestrawność, nudności, poty, a nawet wymioty. Zdecydowanie bardziej nieprzyjemny, a ponadto niebezpieczny bywa pęknięty wrzód żołądka czy dwunastnicy bądź rozwarstwiający się tętniak aorty brzusznej.
Jeśli kłujący ból przybiera z czasem na sile i zlokalizowany jest pod żebrami z lewej strony i w klatce piersiowej, może oznaczać zapalenie trzustki3. Występujący natomiast z produktywnym kaszlem, spłyceniem oddechu, dreszczami i gorączką sugeruje zapalenie lewego płuca. Kłujący ból po lewej stronie brzucha w towarzystwie ucisku zamostkowego i uczucia lęku u osób, które do tej pory nie skarżyły się na problemy gastryczne, a walczą z otyłością lub chorobą wieńcową, może wskazywać na zawał serca. Również kłujący ból nad pępkiem w ciąży może sugerować problemy natury trawiennej, ale pojawienie się go w dolnych partiach w I trymestrze prawidłowo przebiegającej ciąży jest naturalnym zjawiskiem4.
Kłujący ból w dole brzucha
Na kłujący ból w okolicy podbrzusza często skarżą się kobiety z endometriozą, zwłaszcza przed owulacją i miesiączką, a także po odbyciu stosunku seksualnego. Silny ból podbrzusza jest także charakterystyczny dla stanu zapalnego przydatków i zrostów pooperacyjnych. Pojawiający się z kolei w towarzystwie plamienia, krwawienia i gorączki, zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży, może świadczyć o poronieniu. Kłujący ból macicy bywa także wynikiem skurczów jej mięśniówki i uwrażliwienia przydatków na bodźce spowodowane zmianami hormonalnymi o okresie menstruacji. Dolegliwości tego typu mają tendencję do promieniowania w kierunku pachwin i krzyża, ale ustępują po 1–2 dniach od rozpoczęcia miesiączki5.
Nieprzyjemny stan odczuwany w okolicach podbrzusza może być spowodowany atakiem kamicy nerkowej, zapalenia nerek, zapalenia pęcherza moczowego i różnorodnych infekcji układu moczowego. Jedną z dolegliwości odczuwanych w dole brzucha, na którą skarżą się z kolei mężczyźni, to zapalenie gruczołu krokowego. Ostry stan zapalny charakteryzuje się gwałtownym postępem. Przyczyną zjawiska jest infekcja bakteryjna stercza pochodzenia zewnętrznego z okolic ujścia cewki moczowej, choć zapaleniu gruczołu krokowego sprzyjają również czynniki takie jak przerośnięta prostata, zwężenie cewki moczowej, resekcja prostaty czy cystoskopia. Poza bólem, który promieniuje do nasady prącia, odbytu, a nawet dolnego odcinka kręgosłupa, pojawiają się problemy związane z mikcją i erekcją6.
KETO/045/05-2021
