Przyczyny bólu głowy są bardzo różne, co przekłada się na jego zróżnicowaną manifestację. W przypadku pojawienia się jakichkolwiek objawów towarzyszących czy braku efektu leczenia domowymi sposobami należy zgłosić się do lekarza w celu ustalenia podłoża dolegliwości i dostosowania odpowiedniej terapii.
Ból głowy to powszechna dolegliwość mogąca wystąpić w każdym wieku i w różnych okolicznościach. Bardzo często zdarza się, że ból głowy ma charakter samoistny (brak określonej przyczyny chorobowej). Czasami jednak ból głowy stanowi objaw zwiastujący chorobę czy nawet poważne zagrożenie zdrowia i życia. Dlatego też nie powinien być lekceważony. Najczęściej doraźne łagodzenie bólu głowy opiera się na podawaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Jeśli jednak nie przynoszą pożądanych rezultatów, konieczny jest kontakt z lekarzem. Nie należy lekceważyć bólu głowy, któremu towarzyszą inne niepokojące objawy - zawsze trzeba skonsultować się ze specjalistą.
Jakie mogą być przyczyny bólu głowy?
Przyczyny bólu głowy mogą być różne. Dolegliwość może mieć zarówno charakter samoistny, jak i wywołany chorobą. Nieraz bywa alarmem, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego. Powszechnie znane są migrena oraz napięciowe i klasterowe bóle głowy1.
Najczęstsze wtórne bóle głowy są spowodowane przez choroby naczyniowe mózgu, np. udar mózgu. Ból głowy w chorobie nadciśnieniowej występuje przy gwałtownym wzroście ciśnienia krwi. Bóle głowy, jako pierwszy objaw, stwierdza się u kilkunastu procent pacjentów z guzami wewnątrzczaszkowymi. W późniejszym przebiegu nowotworów mózgu na ból głowy skarży się ponad połowy chorych.
Bóle głowy występują także w przebiegu chorób kości czaszki. Choroby laryngologiczne, takie jak ostre zapalenie ucha środkowego czy ostre zapalenie zatok przynosowych, powodują dolegliwości połączone z charakterystycznymi dla danej jednostki objawami, takimi jak umiejscowienie bólu w okolicy ucha czy wyciek z nosa.
Uporczywe i przewlekłe bóle głowy i twarzy pojawiają się w zespole stawu skroniowo-żuchwowego. Ból głowy jest jednym z objawów zmian zapalnych w układzie nerwowym, takich jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy zapalenie mózgu. Najczęściej towarzyszy mu wówczas podwyższona temperatura, bóle mięśni oraz ogólne osłabienie. Z kolei u pacjentów z urazami głowy ból głowy może wystąpić bezpośrednio po urazie lub w ciągu kilku dni po nim. Czasami ból głowy, który występuje po kilku tygodniach po urazie, może być jednym z objawów narastającego przewlekłego krwiaka mózgu2.
Przyczyna bólu głowy a objawy towarzyszące – na jakiej podstawie lekarz dokonuje rozpoznania?
Trudno jednoznacznie określić przyczynę bólu głowy. W pierwszej kolejności lekarz musi zebrać szczegółowy wywiad obejmujący informacje dotyczące czasu trwania dolegliwości, jej nasilenia, okoliczności pojawienia się, a przede wszystkim – objawów towarzyszących. Przy klasterowym bólu głowy pacjent opisuje go jako krótkotrwały z towarzyszącymi jednostronnymi objawami występującymi po stronie bólu: przekrwieniem i łzawieniem oka, zaczerwienieniem i potliwością twarzy, uczuciem zatkania i wyciekiem wodnistej wydzieliny z otworu nosowego. Innym rodzajem bólu samoistnego jest migrena – napady utrzymujące się do 72 godzin i nasilające się przy zwykłej aktywności fizycznej. Bólowi mogą towarzyszyć nudności, czasem wymioty oraz nadwrażliwość na światło, dźwięki lub zapachy.
Przyczyny bólu głowy u dziecka
Bóle głowy zdarzają się właściwie w każdej grupie wiekowej. Jednak jeśli można mówić o tendencji, to coraz częściej występują u dzieci. Doznania mają zwykle charakter bólu typu napięciowego. Jednak poza takimi epizodycznymi dolegliwościami najmłodsi skarżą się też na bóle migrenowe, które zwykle kojarzą się z dorosłymi. Najpoważniejszą przyczyną jest guz ośrodkowego układu nerwowego.
Pamiętajmy, że bóle głowy mogą być wywołane chorobą i stanowić sygnał bardzo zróżnicowanych problemów zdrowotnych. Dzieci reagują w ten sposób na anemię, nadciśnienie tętnicze, głód, odwodnienie czy infekcję. Ból głowy może być także manifestacją udaru mózgu, choroby nowotworowej, padaczki i chorób metabolicznych. A te koniecznie wymagają diagnostyki obrazowej3.
Jakie znaczenie w leczeniu ma określenie przyczyny bólu głowy?
Dobrze zebrany wywiad pozwala lekarzowi na wykonanie właściwej diagnostyki i uniknięcie zbędnych badań (co jest ważne szczególnie w przypadku dzieci). Określenie przyczyny bólu głowy pozwala ponadto na dobranie odpowiedniej terapii, która przyniesie zamierzony efekt.
KETO/285/08-2020
