Pulsujący ból głowy może być odczuwany w różnych jej częściach. Typowy jest dla migreny, zapalenia tętnicy skroniowej i ostrego zapalenia ucha środkowego. Towarzyszyć może zapaleniu zatok. Może być także objawem groźnego dla życia krwotoku podpajęczynówkowego.
Ból głowy to powszechnie występująca dolegliwość, która może mieć różne nasilenie, charakter, częstotliwość występowania i podłoże. Ból głowy może mieć charakter pierwotny (samoistny) lub wtórny (wywołany chorobą).
Pulsujący ból głowy – migrena
Migrena to przewlekła choroba pierwotna. Na jej obraz kliniczny składa się umiarkowany lub silny, nawracający pulsujący ból głowy i niekiedy dodatkowe objawy: nadwrażliwość na hałas, światło, nudności i wymioty. Dodatkowo pojawić się może drżenie rąk, przyspieszona akcja serca, zmiana nastroju czy wzrost ciśnienia tętniczego krwi. W migrenie stwierdza się pulsujący ból skroni, z przodu twarzy w okolicy oczodołu, który ma najczęściej charakter jednostronny. Okres utrzymywania się dolegliwości bywa bardzo różny – może wynosić od 4 nawet do 72 godzin1. Badania wskazują, że napady trwają dłużej i są 3- 4-krotnie częstsze u kobiet niż u mężczyzn. Migrenowy ból głowy dotyka średnio 18% populacji osób dorosłych i około 7,7% dzieci i młodzieży2. Czynnikami prowokującymi wystąpienie napadów migrenowych są m.in.: stres i zaburzenia emocjonalne, ekspozycja na światło słoneczne, zmiany pogody czy niewystarczająca liczba godzin snu. Światowa Organizacja Zdrowia uznała ją za jedną z najczęstszych chorób na świecie, utrudniających funkcjonowanie w życiu codziennym. Powtarzające się bóle głowy zawsze wymagają konsultacji z lekarzem.
Pulsujący ból w głowie objawem pierwotnego wysiłkowego bólu głowy
Pulsującym bólem głowy objawia się pierwotny wysiłkowy ból głowy. Do jego powstania dochodzi po wzmożonym wysiłku fizycznym, zwłaszcza podejmowanym w warunkach podwyższonej wilgotności powietrza i temperatury. Tak jak w migrenie, dolegliwości bólowe mogą mieć bardzo zróżnicowany czas trwania (od 5 minut do 48 godzin). Badacze podkreślają, że występuje częściej u mężczyzn. W około 60% przypadków pulsujący ból głowy jest obustronny3. Często towarzyszą mu objawy migrenopodobne. Pierwotny wysiłkowy ból głowy wymaga przeprowadzenia diagnostyki różnicowej w kierunku zmian w obrębie struktur mózgu czy naczyń mózgowia.
Ból pulsujący głowy – inne przyczyny
Innymi przyczynami bólu pulsującego głowy mogą być:
- ostre zapalenie ucha środkowego – stwierdza się pulsujący ból zlokalizowany za małżowiną uszną, który może promieniować. Objawami towarzyszącymi są: zaburzenie słuchu, szumy uszne, podwyższona temperatura ciała, spadek apetytu, ogólne złe samopoczucie;
- zapalenie tętnicy skroniowej – jednostronny pulsujący ból głowy zlokalizowany w miejscu przebiegu tętnicy. Ból wzmaga się nocą. Ustępuje i powraca co jakiś czas. Dokładna przyczyna zapalenia nie jest znana, a najczęściej rozwija się ono u kobiet po 55 roku życia;
- zapalenie zatok – pulsujący ból głowy nasilający się przy schylaniu, próbie opróżnienia nosa, kaszlu, dźwiganiu, wysiłku fizycznym. Objawami towarzyszącymi mogą być katar, niedrożność nosa, zaburzenia węchu, uczucie opuchniętej twarzy, obrzęk powiek i okolicy oczu, nieprzyjemny zapach z jamy ustnej;
- krwotok podpajęczynówkowy – krwawienie do przestrzeni podpajęczynówkowej. Jest to rzadko występujący udar mózgu, który stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Ból jest pulsujący, nagły, silny, promieniuje ku tyłowi głowy4.
Za pojawienie się nagłego pulsującego bólu głowy odpowiadać może nawet spożywanie zimnych pokarmów i napojów. Dolegliwości stanowią konsekwencję podrażnienia nerwu trójdzielnego. Odbierają informacje o zimnie i podejmują działania, aby ogrzać mózg – zwiększa się ukrwienie, na skutek tego odczuwa się pulsowanie w głowie, które umiejscawia się zazwyczaj w skroniach lub na czole i utrzymuje się do kilku sekund5.
Pulsujący ból głowy – jak go łagodzić?
Silny i często występujący pulsujący ból głowy, któremu towarzyszą inne objawy, wymaga konsultacji lekarskiej. Specjalista po określeniu odpowiadającej za niego przyczyny dobierze sposób postępowania. U części chorych pomocna będzie farmakoterapia, której charakter zależy od stanu ogólnego chorego i jego progu bólowego. Leczenie wspomogą domowe sposoby. Wskazany jest odpoczynek w cichym i ciemnym pomieszczeniu oraz chłodne okłady. Niezwykle istotna jest normalizacja rytmu dnia. Chory powinien pamiętać o bacznej obserwacji swojego organizmu. Najlepiej, aby prowadził dziennik, gdzie będzie odnotowywał częstość i nasilenie bólu głowy, a także towarzyszące objawy i sytuacje, w jakich ból się pojawia. Informacje te mogą być bardzo przydatne przy stawianiu diagnozy.
KETO/286/08-2020
