Jakie są przyczyny bólu brzucha w okolicy pępka?

Ból brzucha w okolicy pępka może wystąpić zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci. Są różne przyczyny tej dolegliwości. Część z nich wymaga pilnej interwencji medycznej, dlatego nigdy nie należy lekceważyć bólu brzucha wokół pępka.

Ból brzucha w okolicy pępka może mieć różne nasilenie. Niekiedy dolegliwości są bardzo silne, a tym samym uniemożliwiają codzienną aktywność. Zdarza się także, że towarzyszą im inne objawy. Mogą to być nudności, wymioty, biegunka, osłabienie, pogorszenie samopoczucia, gorączka, wzdęcia, bóle mięśniowe, zatrzymanie perystaltyki jelit czy bladość powłok skórnych. Ból brzucha wokół pępka może promieniować również do innych części ciala.

Przyczyny bólu brzucha w okolicy pępka 

Ból brzucha w okolicy pępka często jest sygnałem świadczącym o chorobach jelit [1]. Może mieć też inne przyczyny, występować bez uchwytnego powodu lub być związany ze stresem (np. w przypadku dzieci, które nie chcą iść do szkoły). Samo występowanie objawów nie wystarcza, aby postawić odpowiednią diagnozę, dlatego konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem i wykonanie podstawowych badań diagnostycznych [2].

Możliwe przyczyny bólu brzucha w okolicy pępka to [2]:

• zapalenie wyrostka robaczkowego,
• zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego,
• przepuklina pępkowa,
• zapalenie żołądka i jelit (częściej jednak ból obecny jest w nadbrzuszu),
• zapalenie trzustki (częściej jednak ból obecny jest w nadbrzuszu).

Ból brzucha po prawej stronie pępka jest obecny we wczesnej fazie zapalenia wyrostka robaczkowego [2]. Następnie przesuwa się on nieco w dół, do punktu McBurneya, czyli prawego dołu biodrowego. Towarzyszą mu: obrona mięśniowa powłok brzusznych, wymioty, gorączka i nudności. Schorzenie to może wystąpić u osób w każdym wieku [3]. Warto dodać, że ból brzucha w okolicy pępka w ciąży również może wskazywać na zapalenie wyrostka robaczkowego [4].

Ból brzucha w okolicy pępka u dzieci i dorosłych towarzyszy zaburzeniom czynnościowym układu pokarmowego [1]. To grupa chorób, których przyczyna nie jest możliwa do ustalenia (brak jest nieprawidłowości w badaniach). Charakteryzuje się występowaniem określonych objawów: wzdęć, zaparć, biegunek, dolegliwości bólowych. Do postawienia takiego rozpoznania konieczne jest występowanie symptomów około 1 raz w tygodniu od co najmniej 3 miesięcy [5].

Przepuklina pępkowa występuje u noworodków. Stwierdza się ją po urodzeniu. Jej przyczyną jest przemieszczenie się zawartości jamy brzusznej przez otwór pępkowy. Ma ona postać miękkiego guzka widocznego w pępku. Znika on po uciśnięciu, jednak może pojawić się ponownie w pewnych sytuacjach (np. gdy dziecko płacze). Zwykle jest ona niebolesna. Ból brzucha w okolicy pępka pojawia się, gdy dojdzie do jej uwięźnięcia. W takiej sytuacji przepuklina pępkowa jest obrzęknięta, napięta, twarda, czerwona i nie znika po naciśnięciu. Maluch płacze i jest bardzo niespokojny. Rodzice, którzy zaobserwują powyższe objawy, powinni niezwłocznie zgłosić się do lekarza [6].

Co robić, gdy pojawi się ból brzucha w okolicy pępka?

Gdy pojawia się ból w okolicy pępka, wskazane jest skonsultowanie się z lekarzem. Konieczne jest ustalenie przyczyny problemu, aby możliwe było wdrożenie odpowiedniego leczenia i uniknięcie ewentualnych powikłań. Z niektórymi dolegliwościami można poradzić sobie zachowawczo. Są jednak takie, które wymagają interwencji chirurgicznej [2].

Lekarz zbierze dokładny wywiad chorobowy. Bardzo ważna jest informacja, od kiedy trwają dolegliwości bólowe, jaki jest ich stopień nasilenia i charakter oraz dokładna lokalizacja. Istotne są również objawy towarzyszące i kolejność ich pojawiania się [2]. Kolejnym krokiem jest badanie fizykalne, które obejmuje: oglądanie, obmacywanie, osłuchiwanie i opukiwanie jamy brzusznej [1].

Badania wykonywane przy bólu brzucha w okolicy pępka

Ból brzucha w okolicy pępka wymaga przeprowadzenia dodatkowych badań diagnostycznych. Pozwalają one ustalić przyczynę oraz wykluczyć inne schorzenia, które mogą objawiać się dolegliwościami bólowymi ze strony brzucha. Lekarz może skierować pacjenta na [1]:

• zdjęcie rentgenowskie (RTG) jamy brzusznej,
• badanie ultrasonograficzne (USG) jamy brzusznej,
• testy laboratoryjne.

Testy laboratoryjne to przede wszystkim podstawowe badania krwi (morfologia, glukoza, stężenie mocznika, poziom elektrolitów, poziom kreatyniny, próby wątrobowe). Często lekarz kieruje pacjenta również na badanie kału (w tym na obecność krwi utajonej) oraz badanie ogólne moczu [1].

Ból brzucha w okolicy pępka a leki przeciwbólowe

W leczeniu bólu brzucha stosuje się leki przeciwbólowe. Są one dopasowane do rodzaju i natężenia dolegliwości, a także przyczyny, która je wywołała. Najczęściej jest to paracetamol lub pyralgina. Dodatkowo lekarz zaleca środki rozkurczowe. Jeżeli chodzi o niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), przy bólu brzucha należy zachować ostrożność. W przypadku silnych dolegliwości włączane są leki opioidowe. Farmakoterapia powinna być stosowana zgodnie z zaleceniami lekarza [1].
 

KETO/107/09-2021