Złamany obojczyk – objawy, leczenie i postępowanie przeciwbólowe

Złamany obojczyk to bolesny uraz. Ból pojawia się niemal od razu i nasila się przy próbie wykonania ruchu. Uniemożliwia normalne funkcjonowanie, dlatego konieczne jest sięgnięcie po metody, które pozwolą go złagodzić. Zobacz, jak skutecznie poradzić sobie z bólem przy złamaniu obojczyka.

Obojczyk jest kością, która łączy mostek z łopatką. Znajduje się on w górnej części klatki piersiowej. Można go łatwo wyczuć poprzez dotyk, a nawet zobaczyć – zwłaszcza przy wyciągniętych ramionach lub u osób szczupłych. Obojczyk ma podłużny kształt i jest lekko wygięty, dlatego porównuje się go do litery S. Składa się z trzonu i dwóch końców, które razem z innymi kośćmi tworzą stawy (staw barkowo-obojczykowy i staw mostkowo-obojczykowy). Ponadto przyczepiają się do niego mięśnie: mostkowo-obojczykowo-sutkowy, naramienny, czworoboczny, piersiowy większy¹. Kość ta może ulegać urazom. Jednym z nich jest złamany obojczyk, który zdarza się często – szczególnie u dzieci².

Złamanie obojczyka

Złamanie obojczyka jest urazem, który polega na przerwaniu ciągłości tkanki kostnej. Jednocześnie dochodzi do rozdarcia okostnej (błony ochraniającej kość od zewnątrz), wylewu krwi, a także uszkodzenia okolicznych mięśni i stawów. Z tego powodu jest uznawany za poważny uraz. Wymaga on odpowiedniego postępowania medycznego. W przeciwnym razie może prowadzić do powikłań³.

Wyróżnia się złamanie obojczyka³:

• bez przemieszczenia – odłamy kostne pozostają na swoim miejscu;

• z przemieszczeniem – odłamy kostne przesuwają się;

• otwarte – dochodzi do przerwania powłok skórnych w miejscu złamania;

• zamknięte – powłoki skórne pozostają nienaruszone.

Najczęściej obserwuje się złamanie obojczyka w ⅓ środkowej części trzonu. W większości przypadków są one skośne i niestabilne⁴. Złamany obojczyk u osób dorosłych stanowi 2–5% wszystkich złamań².

Złamany obojczyk u dzieci ma charakter typu „zielonej gałązki”⁴. Jest to uraz podokostnowy, a złamanie jest tylko częściowe. Przy urazie nie dochodzi do przerwania okostnej lub ma to miejsce wyłącznie z jednej strony. Dzieje się tak, ponieważ błona ta jest u najmłodszych bardzo silna i mocno ukrwiona³. Złamanie obojczyka u dzieci stanowi aż 10–15% wszystkich złamań².

Jakie są objawy przy złamaniu obojczyka?

Objawy złamanego obojczyka pojawiają się natychmiast po wystąpieniu urazu. Należą do nich³:

• ból w okolicy obojczyka o różnym stopniu nasilenia,

• obrzęk w okolicy złamania,

• utrudnienie lub brak możliwości wykonywania ruchów kończyną górną po stronie złamania,

• zniekształcenie obrysu kości,

• zasinienie skóry lub krwiak.

Krwiak pojawia się zwykle po kilku godzinach od złamania obojczyka. Dzieje się to, gdy krew z naczyń krwionośnych w okostnej przesiąknie do tkanki podskórnej. Uraz rozpoznaje się na podstawie zdjęcia rentgenowskiego (RTG)³.

Czy potrzebny jest gips na złamany obojczyk?

Istotną kwestią jest to, czy potrzebny jest gips na złamany obojczyk. Leczenie urazu zależy w głównej mierze od tego, jaki jest jego rodzaj. W przypadku osób dorosłych opatrunek gipsowy stosuje się przy niepowikłanych złamaniach. Czas unieruchomienia wynosi 4–6 tygodni⁴.

Złamany obojczyk u dorosłych wymaga zabiegu chirurgicznego, gdy⁵:

• złamanie jest otwarte lub spowodowało uszkodzenie naczyń lub nerwów,

• złamanie doprowadziło do zerwania więzadeł, uszkodzenia opłucnej lub temu zagraża,

• odłam kostny penetruje do wewnętrznej warstwy skóry (zagrożenie martwicą),

• złamaniu obojczyka towarzyszą inne złamania kończyny górnej.

Chirurgiczne leczenie złamanego obojczyka polega na zespoleniu kości płytką, drutem lub śrubami. Po zakończeniu terapii konieczne jest rozpoczęcie rehabilitacji. Jest ona dopasowywana indywidualnie do każdej osoby⁶.

Leczenie złamanego obojczyka u dzieci również polega na unieruchomieniu. Czas jego trwania jest jednak zdecydowanie krótszy niż u dorosłych. Wynosi on 2–4 tygodnie⁴.

Jak złagodzić ból przy złamaniu obojczyka?

Objawem złamania obojczyka, który występuje zawsze, jest ból. Może mieć on różny stopień nasilenia. Niekiedy jest bardzo uporczywy, a tym samym utrudnia codzienną aktywność i powoduje pogorszenie samopoczucia. Wówczas można sięgnąć po środki przeciwbólowe.

Z bólem pochodzenia mięśniowego lub kostno-stawowego bardzo dobrze radzi sobie ketoprofen – środek z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Można go stosować 3 razy dziennie (w odstępach ośmiogodzinnych), maksymalnie przez 5 dni⁷. Ketoprofen w zmniejszonej (ale nadal skutecznej) dawce jest dostępny bez recepty.

Powikłania po złamaniu obojczyka

Powikłania po złamaniu obojczyka zdarzają się rzadko. Głównym jest brak zrostu kości lub nieprawidłowy zrost². Do innych skutków urazu zalicza się uszkodzenie splotu ramiennego, żyły podobojczykowej lub opłucnej⁴.

KETO/114/09-2021