Zapalenie ścięgna Achillesa – przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie ścięgna Achillesa objawia się bardzo silnym bólem, obrzękiem oraz upośledzeniem sprawności ruchowej. Mówi się, że jest to schorzenie sportowców. Dzieje się tak, ponieważ w zdecydowanej większości przypadków rozpoznaje się go u osób aktywnych fizycznie. Poznaj przyczyny i możliwości leczenia zapalenia ścięgna Achillesa.

Ścięgno jest strukturą zbudowaną z tkanki włóknistej. Tworzą go włókna kolagenowe ułożone równolegle do siebie. Są one mocne i wysoce odporne na działające na nie siły. Struktura ta jest przedłużeniem mięśnia, a jej funkcją jest przenoszenie skurczu mięśnia na elementy kostne. W organizmie człowieka największe jest ścięgno Achillesa. Tworzą je mięsień brzuchaty łydki i mięsień płaszczkowaty. Przyczepia się do guza kości piętowej [1]. Ze względu na położenie nie jest trudno o jego uszkodzenie. W efekcie dochodzi do naderwania, zerwania lub zapalenia ścięgna Achillesa [2].

Jakie są przyczyny zapalenia ścięgna Achillesa?

Zapalenie ścięgna Achillesa jest jednym z częstszych urazów tej struktury. Patomechanizm wystąpienia tego schorzenia pozostaje niejasny. Wiadomo jednak, że biorą w nim udział różne czynniki [3]. Zapalenie ścięgna Achillesa może przebiegać w kilku etapach:

• zapalenie pochewki ścięgna Achillesa (stan zapalny osłonki ścięgna),
• uszkodzenie samego ścięgna poprzez jego niedokrwienie, zwapnienie i przerośnięcie tkanki łącznej [2].

Różnica między kolejnymi etapami zapalenia ścięgna Achillesa polega na stopniu zaawansowania i rozległości uszkodzenia. Na każdym z nich występują inne objawy. Inne jest także rokowanie dotyczące powrotu do pełnej sprawności [2].

Najczęstsze przyczyny ścięgna Achillesa są związane z nadwyrężeniem i przeciążeniem tej struktury podczas wysiłku fizycznego. Schorzenie obserwuje się przede wszystkim u osób, które biegają lub wykonują sport wymagający skakania. Dotyczy to zarówno amatorów, jak i profesjonalnych sportowców [4]. Uszkodzenie może powstać na skutek [2,4]:

• zbyt intensywnej aktywności,
• ćwiczeń niedostosowanych do możliwości organizmu,
• braku rozgrzewki przed rozpoczęciem treningu,
• nieprawidłowego wykonywania ćwiczeń,
• treningu na wzgórzach i nierównym terenie,
• nagłych zmian w planie treningowym,
• powtarzalnego obciążenia kończyn dolnych.

Zdarza się, że zapalenie ścięgna Achillesa występuje również u osób, które nie wykonują wysiłku fizycznego [3]. Przyczyną schorzenia mogą być [2, 3, 4]:

• noszenie butów na wysokim obcasie,
• noszenie niewygodnego i niedopasowanego obuwia,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• przyjmowanie niektórych leków (zwłaszcza glikokortykosteroidów),
• deformacje w obrębie kończyny dolnej,
• toczeń rumieniowaty,
• angiopatie,
• otyłość.

Wpływ na pojawienie się zapalenia ścięgna Achillesa mogą mieć również naturalne procesy starzenia się [4]. W ich wyniku dochodzi do osłabienia mięśni oraz zmniejszenia ilości kolagenu w tkankach.

Jakie są objawy zapalenia ścięgna Achillesa?

Możliwe objawy zapalenia ścięgna Achillesa to [2]:

• dolegliwości bólowe o różnym stopniu nasilenia,
• tkliwość dotykowa okolicy ścięgna,
• zaczerwienienie i obrzęk okolicy ścięgna,
• miejscowe podwyższenie temperatury ciała,
• osłabienie wytrzymałości ścięgna,
• zgrubienie w miejscu największego przeciążenia ścięgna (pojawia się guzek, który można wyczuć przez dotyk),
• zmniejszenie zakresu ruchu,
• utrudnienia w poruszaniu się.

Objawy zapalenia ścięgna Achillesa zależą od tego, które struktury uległy uszkodzeniu oraz jaki jest stopień ich nasilenia [2].

Jak leczyć zapalenie ścięgna Achillesa?

Pojawienie się objawów zapalenia ścięgna Achillesa jest wskazaniem do poszukiwania pomocy medycznej. Rozpoznanie stawia się na podstawie wywiadu chorobowego, badania przedmiotowego ścięgna oraz metod obrazowych. Należą do nich: zdjęcie rentgenowskie (RTG) [2], ultrasonografia (USG) oraz rezonans magnetyczny [5].

Leczenie zapalenia ścięgna Achillesa zależy od stopnia zaawansowania problemu. Często stosuje się unieruchomienie kończyny oraz zaleca się odpoczynek. Wskazana jest modyfikacja codziennej aktywności [4]. Wypróbować można również masaże, unoszenie pięty, ciepłe i zimne okłady. Fizjoterapia w zapaleniu ścięgna Achillesa obejmuje ćwiczenia wzmacniające, zabiegi z wykorzystaniem ultradźwięków, laseroterapia, kinesiotaping i pozaustrojowa terapia falami uderzeniowymi [3]. W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne, które polega na usunięciu guzków i zrostów [3].

W leczeniu farmakologicznym zapalenia ścięgna Achillesa można zastosować iniekcje z glikokortykosteroidów, dzięki czemu zmniejsza się ból. Doraźnie warto wykorzystać leki przeciwbólowe [4]. Powrót do sprawności może zająć nawet kilka tygodni.

KETO/044/05-2021