Zatokowy ból głowy – czy zawsze jest wynikiem stanu zapalnego?

Czym charakteryzuje się zatokowy ból głowy?

Ból głowy od zatok często rozpoczyna się dolegliwościami odczuwanymi w okolicy czoła, nosa i policzków, ale wraz z czasem trwania może przenieść się również w okolice skroni [1]. Jeśli nie występują charakterystyczne objawy stanu zapalnego, to wówczas można go pomylić z napadem migreny.

Pamiętaj, że jest kilka charakterystycznych symptomów, które powinny zwrócić Twoją uwagę.

• Ból ma charakter uciskowy i pulsujący.

• Skóra w okolicy zatok jest tkliwa, a ból się zwiększa przy ucisku.

• Dolegliwości nasilają się przy zmianie pozycji, zwłaszcza przy pochylaniu się.

Czy zatokowy ból głowy zawsze oznacza stan zapalny?

Chociaż stan zapalny zatok jest jednym z możliwych powodów bólu głowy, nie jest to jedyna przyczyna. Zatokowy ból głowy często jest spowodowany niedrożnością, np. zatok przynosowych, która nie zawsze jest wynikiem infekcji. Tego typu dolegliwości zdarzają się jeśli w zatokach pojawiają się np. polipy [2]. Wówczas wydaje się, że ból pojawia się bez wyraźnej przyczyny. Może wydawać się to zaskakujące, ale skłonność do przeciążania zatok, np. podczas zbyt mocnego dmuchania nosa też może prowadzić do bólu. Warto też wspomnieć, że dolegliwości w okolicach zatok może wywołać infekcja zęba lub sam zabieg dentystyczny.

Zapalenie zatok może być spowodowane infekcją wirusową czy reakcją alergiczną, np. katarem siennym. Wówczas rozwijający się stan zapalny, który odpowiada za obrzęk nosa, zmniejsza zdolność zatok do drenażu i powoduje zwiększoną produkcję płynów. Właśnie to zwiększone wytwarzanie płynów zapalnych i zmniejszenie drenażu powoduje ból i ucisk. Zmienia się też środowisko w zatoce nosa podczas utraty drożności, co prowadzi do tego, iż florę bakteryjną, która bytuje tam na co dzień, zastępuje ta patogenna. Jeśli więc powodem zamknięcia zatoki jest rozwijający się stan zapalny, doraźnie warto sięgnąć po lek przeciwbólowy dostępny bez recepty z grupy NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych), który poza efektem przeciwbólowym wykazuje również działanie przeciwzapalne, np. zawierający ketoprofen [4-5]. Jeśli ból zatokowy jest dotkliwy i nie ustępuje, warto skonsultować go ze specjalistą.

Również napięcie mięśni w okolicach twarzy i głowy, zwłaszcza w obszarze zatok, może przyczyniać się do bólu zatokowego [1-2]. Tego typu efekt wywołuje stres, ale też niewłaściwa lub wymuszona postawa ciała. Niektóre osoby są też wrażliwe na zmiany ciśnienia atmosferycznego, co może wpływać na zatoki i prowadzić do bólu zatokowego [1-2]. Dolegliwości mogą być wówczas odczuwane np. w samolocie podczas startu czy lądowania, ale też podczas wycieczki w górach czy jazdy samochodem po górzystym terenie.

Ile trwa ból głowy od zatok?

To jak szybko organizm radzi sobie z infekcją, jest kwestią bardzo indywidualną. Z pewnością odpowiednio dobrane leczenie przyspiesza regenerację i powrót do pełnej sprawności. Jeśli mamy do czynienia z zatokowym bólem głowy spowodowanym stanem zapalnym, dolegliwości mogą trwać nawet kilka tygodni [3]. Ważna jest wówczas specjalistyczna konsultacja, ponieważ nieleczony stan zapalny może mieć poważne konsekwencje, a ból zmieni swój charakter na przewlekły. Poza lekami przeciwbólowymi dostępnymi bez recepty w takich sytuacjach konieczna może być antybiotykoterapia.

Jeśli ból jest wynikiem reakcji alergicznej, może występować sezonowo, czyli przez okres, kiedy dokucza nam alergia i ustępuje po wyeliminowaniu alergenu lub przy stosowaniu leków łagodzących objawy [3]. Najszybciej ustępuje tzw. ból po przeciążeniowy, np. kiedy często i mocno próbujemy wydmuchać nos. W takich sytuacjach zwykle wystarczy kilka dni, aby dolegliwości ustąpiły. Oczywiście pod warunkiem, że odstąpimy od tak inwazyjnych zabiegów.

Co pomaga na ból zatok?

W leczeniu zatokowego bólu głowy zawsze najważniejsza jest przyczyna dolegliwości, którą należy wyeliminować. Doraźnie warto sięgnąć po wspomniany już lek przeciwbólowy dostępny bez recepty, który poza działaniem niwelującym nieprzyjemne dolegliwości, łagodzi też infekcje i pomaga przywrócić drożność zatok nosowych. W przypadku alergii należy wyeliminować to, co ją wywołuje lub osłabić odpowiedź organizmu odpowiednimi lekami.

To jednak nie wszystko, co możemy zrobić. Warto też pamiętać o aerozolach do nosa, które mają działanie łagodzące w przypadku podrażnionej lub przesuszonej śluzówki. Zatokowy ból głowy może szczególnie dokuczać zimą, kiedy mamy włączone ogrzewanie i oddychamy suchym powietrzem. W tym czasie warto mieć w pokoju, zwłaszcza w sypialni, nawilżacz, ale przy jego braku wystarczy nawet powieszony na poręczy łóżka wilgotny ręcznik.

Infekcje i alergie często objawiają się zatkanym nosem, którego nie możemy skutecznie wydmuchać. Niektórym osobom pomagają irygacje zatok, ale równie dobrze działa też ciepły kompres przyłożony w okolicy czoła i nosa. Wyższa temperatura pomaga rozrzedzić zalegającą wydzielinę i oczyścić nos bez przesadnie inwazyjnego dmuchania. Efekt można poprawić, dbając o właściwe nawodnienie organizmu, zwłaszcza jeśli organizm zmaga się z infekcją. Nie bez znaczenia jest odpoczynek i właściwa regeneracja. Jeśli ból nasila się przy pochylaniu czy zmianie pozycji, odpuść sobie najbliższy trening i skup się na swoim zdrowiu, aby szybciej wrócić do codziennych aktywności.

KETO/196/10-2023